@article{Kochanowski_2013, title={Cisi bohaterowie („Stille Helden”)}, url={https://www.zagladazydow.pl/index.php/zz/article/view/620}, DOI={10.32927/ZZSiM.620}, abstractNote={<p>Pewną ochronę przed rozpoczętymi w&nbsp;październiku 1941 r. systematycznymi deportacjami niemieckich Żydów do gett i&nbsp;obozów zagłady na Wschodzie dawało przez kilkanaście miesięcy (do lutego 1943 r.) zatrudnienie w&nbsp;zakładach produkujących na potrzeby wojenne. Potem próby pozostania w&nbsp;Rzeszy zmieniły się w&nbsp;strategie przetrwania – znalezienie bezpiecznego schronienia lub/i&nbsp;nowej, nielegalnej tożsamości. Szacuje się, że spośród ok. 164 tys. osób pochodzenia żydowskiego żyjących w&nbsp;1941 r. w&nbsp;Niemczech (ok. 73 tys. w&nbsp;Berlinie) taką próbę podjęło od 10 do 12 tys., z&nbsp;czego do 7 tys. w&nbsp;stolicy.</p> <p>Większość padła ofiarą Zagłady – została zadenuncjowana, sama oddała się w&nbsp;ręce policji bądź zmarła w&nbsp;wyniku chorób lub bombardowań. Przetrwało od 3&nbsp;do 5 tys. osób, w&nbsp;tym ok. 1700 w&nbsp;Berlinie. Niemieccy historycy zakładają na podstawie dotychczas zbadanych przypadków, że do przeżycia każdej z&nbsp;nich przyczyniło się średnio 10 (czasami więcej) nie-Żydów, tym samym w&nbsp;akcje pomocy zaangażowanych było co najmniej kilkadziesiąt tysięcy „cichych bohaterów”. Robili to z&nbsp;różnych powodów: od materialnego wzbogacenia się przez bezinteresowną ludzką życzliwość po traktowanie pomocy żydowskim współziomkom jako aktu sprzeciwu wobec totalitarnej władzy.</p>}, number={9}, journal={Zagłada Żydów. Studia i Materiały}, author={Kochanowski, Jerzy}, year={2013}, month={grudz.}, pages={673-677} }