@article{Frydel_2021, title={Zwykła organizacja, nadzwyczajna przemoc państwowa. Polska policja granatowa a Zagłada we wschodniej części dystryktu krakowskiego }, url={https://www.zagladazydow.pl/index.php/zz/article/view/873}, DOI={10.32927/zzsim.873}, abstractNote={<p>W skróconej wersji artykułu proponuję konceptualny model interakcji społecznych pozwalający przeanalizowanie postępowania „zwykłych ludzi” z Policji Polskiej (Polnische Polizei), zwanej granatową, w czasie Zagłady. Stawiam tezę, że na postępowanie funkcjonariuszy policji granatowej miały wpływ trzy kluczowe czynniki: niemiecka Policja Porządkowa, Polskie Państwo Podziemne i ludność miejscowa. Te trzy elementy stanowią swoistą triadę – strukturę wywierającą presję – w której ramach należy rozpatrywać ograniczoną sprawczość działań podejmowanych przez policję granatową. W analizie wprowadzam szeroki, regionalny kontekst trzydziestu powojennych procesów sądowych byłych członków policji granatowej i innych osób, które stanęły przed sądem bądź w których sprawie prowadzono śledztwo na podstawie dekretu z 31 sierpnia 1944 r. Obejmują one około 70 wymienionych z nazwiska policjantów granatowych. Sprawy dotyczyły przede wszystkim tzw. trzeciej fazy Zagłady, charakteryzującej się zakrojonymi na szeroką skalę od połowy 1942 do końca 1944 r. obławami na zbiegłych Żydów po przeprowadzonych przez Niemców akcjach deportacyjnych (<em>Aktionen</em>). W analizie skupiam się na Podkarpaciu, obejmującym siedem powiatów (<em>Kreise</em>) we wschodniej części dystryktu krakowskiego w Generalnym Gubernatorstwie. W artykule przedstawiam ustalenia, z których wynika, że zachowanie polskich policjantów wynikało w znacznie większym stopniu z bieżącej sytuacji niż ze względów ideologicznych. Przypadek policji granatowej świadczy o znacznie mniejszej roli antysemityzmu w spektrum motywacji sprawców. Nie neguje to jego występowania wśród policjantów ani zabójczej roli, jaką policjant odgrywał wobec ukrywających się Żydów, ale podważa spójność między postawą a zachowaniem jako wystarczającego wyjaśnienia udziału w masowych mordach.</p>}, number={17}, journal={Zagłada Żydów. Studia i Materiały}, author={Frydel, Tomasz}, year={2021}, month={grudz.}, pages={99-138} }