TY - JOUR AU - Kwiatkowska-Moskalewicz, Katarzyna PY - 2023/03/11 Y2 - 2024/03/29 TI - Tożsamościowe ucieczki we wspomnieniach członkiń i członków Gwardii Ludowej JF - Zagłada Żydów. Studia i Materiały JA - ZZSiM VL - IS - 18 SE - DO - 10.32927/zzsim.936 UR - https://www.zagladazydow.pl/index.php/zz/article/view/936 SP - 275-295 AB - <p>Celem artykułu jest przedstawienie i porównanie strategii ukrywania żydowskiej tożsamości członkiń i członków komunistycznego ruchu oporu (Gwardii Ludowej/Armii Ludowej) na przykładzie wojennych wspomnień Barbary Sowińskiej (1912–2004) i Gustawa Alefa-Bolkowiaka (1916–1979). Oboje dorastali w tradycyjnie żydowskich domach, jednak kluczowe znaczenie w wytworzeniu ich hybrydycznej tożsamości miało doświadczenie zdobyte w polskich szkołach. Oboje jesienią 1939 r. ewakuowali się za Bug, ale w 1941 r. nie udało im się uciec w głąb ZSRR. Wrócili do Warszawy, gdzie wkrótce zasilili tworzącą się Gwardię Ludową. Po wojnie odgrywali znaczącą, lecz drugoplanową rolę w budowaniu nowego systemu. Oboje napisali poczytne wspomnienia z okresu walki w szeregach komunistycznego ruchu oporu, w których kamuflowali swoje żydowskie pochodzenie. Ich strategia kamuflażu była jednak odmienna. Jej omówienie stanowi istotę tego artykułu.</p><p>Podstawowym materiałem źródłowym są książki: <em>Lata walki</em> Stanisławy Sowińskiej i <em>Gorące dni</em> Gustawa Alefa-Bolkowiaka, skonfrontowane z dokumentami archiwalnymi (partyjne życiorysy, relacje dla archiwum historii partii, zeznania etc.) oraz późniejszymi relacjami i rękopisami, powstałymi na emigracji lub dla zagranicznego odbiorcy. Analiza porównawcza treści pozwala uwypuklić autostrategie ucieczkowe: zarówno te okupacyjne, jak i ich peerelowskie kontynuacje.</p> ER -