„…rozmawiałem z Bogiem (uśmiechacie się! tylko z nim mogę jeszcze rozmawiać!)”. Modlitewne lamentacje w pamiętniku Karola Rotgebera z getta warszawskiego
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 15 (2019), strony: 274-304
Data publikacji: 2019-12-20
Abstrakt
Karol Rotgeber, kupiec i technik dentystyczny, spisywał swój pamiętnik z getta warszawskiego w ukryciu po stronie aryjskiej między kwietniem a czerwcem 1943 r. Zasadniczym kryterium wyboru prezentowanych tu fragmentów było ukazanie wątku medytacji religijnych, który przeplata się z narracją o losach autora, jego rodziny i społeczności getta warszawskiego. U Rotgebera zderzają się ze sobą dwa odrębne porządki dyskursu: plan narracji pamiętnikarskiej oraz plan modlitewno-lamentacyjny. Oba współistnieją obok siebie. Nie przenikają się, nie zachodzą na siebie, lecz przeplatają. Brakuje strefy przejściowej między jednym a drugim. Narracja pamiętnikarska jest nagle przerywana aktem strzelistym, suplikacją, skargą, wołaniem o pomoc i pomstę, wyznaniem wiary, aktem nadziei. Potem – równie nagle i bez zapowiedzi – następuje powrót do przerwanego wątku, do codzienności getta, do rejestru udręczeń i prześladowań, do konkretu i topografii, do prywatnych losów autora.
Słowa kluczowe
Karol Rogeber, pamiętnik, świadectwo wiary, transcendencja, styl modlitewno-lamentacyjny, getto warszawskie, strona aryjska
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archival sources
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego (AŻIH):302/48, Karol Rotgeber, Pamiętnik, 324/1904, Zaświadczenie dla Gołdy Rotgeber
Źródła publikowane / Published sources
Urzędowy spis: lekarzy, lekarzy dentystów, farmaceutów, felczerów, pielęgniarek, położnych, uprawnionych i samodzielnych techników dentystycznych oraz wykaz: aptek, szpitali, ubezpieczalni społecznych, ośrodków zdrowia, przychodni samodzielnych oraz centrali i filii Państwowej Szkoły Higieny, Warszawa: Ministerstwo Opieki Społecznej, 1939.
Literatura przedmiotu / Content related literature
Jewish philosophical and theological responses to the Holocaust [w:] Encyclopedia of the Holocaust, red. Israel Gutman, New York: Macmillan, 1990.
Leociak Jacek, Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego, Wrocław: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, 1997 (wyd. 2 Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2016).
Sadzik Józef, Wstęp [w:] Księga Psalmów, tłum. Czesław Miłosz, Paryż: Éditions du Dialogue, 1979.
Tigay Jeffrey, Lamentations, Book of [w:] Encyclopaedia Judaica, Jerusalem: Keter, 1972.
Licencja
Copyright (c) 2019 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Karolina Sulej, Jacek Leociak, „Uśmiechał się do mnie i przesyłał mi ręką pocałunki”. O relacji Dory Sztatman , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 5 (2009)
- Jacek Leociak, Ruta Sakowska (1922–2011) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 7 (2011)
- Ewa Domańska, Jacek Leociak, O zmierzchu postmodernizmu, krytycznej nadziei i o tym, co nam zostawiła Zagłada.z Ewą Domańską rozmawia Jacek Leociak , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 7 (2011)
- Jacek Leociak, Censorship Keeping Guard over the Church. Krystyna Modrzewska’s Censored Memoir , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2010: Holocaust Studies and Materials
- Jacek Leociak, O nadużyciach w badaniach nad doświadczeniem Zagłady , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 6 (2010)
- Jacek Leociak, The Holocaust in a “Museum of life” (the Polin Museum and its trouble with the genius loci of the Muranów district) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2017)
- Jacek Leociak, “History and Memory after the Holocaust in Germany, Poland, Russia, and Britain” , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 3 (2007)
- Jacek Leociak, The Image of Poles in the Writings of Jews from the Warsaw District , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2013)
- Jacek Leociak, Rachel Brenner, The Ethics of Witnessing. The Holocaust in Polish Writers’ Diaries from Warsaw, 1939–1945 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 11 (2015)
- Jacek Leociak, Miriam Akawia, Haderech ha’acheret , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 3 (2007)