Wyświetl Nr 19 (2023)

Nr 19 (2023)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2023-12-23

Dział: Materiały

„Na tej fabryce nie pracują Żydzi”. Nieznana historia pomocy

Agnieszka Haska

ahaska@ifispan.edu.pl

kulturoznawczyni, socjolożka, członkini Centrum Badań nad Zagładą Żydów Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Jej zainteresowania badawcze obejmują szerokie spektrum tematów – od historii prób ratowania Żydów dzięki paszportom innych państw, przez analizy dyskursu o kolaboracji w czasie drugiej wojny światowej, aż do antropologicznego spojrzenia na różne formy pamięci i postpamięci. Autorka m.in. książek: „Jestem Żydem, chcę wejść”. Hotel Polski w Warszawie 1943 (2006) oraz Hańba! Opowieści o polskiej zdradzie (2018).

https://orcid.org/0000-0003-0545-5250

Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 19 (2023), strony: 522-532

Data publikacji: 2023-12-23

https://doi.org/10.32927/zzsim.1038

Abstrakt

Autorka analizuje złożoną tuż po wojnie dla CŻKH relację Józefa Ubfala, który przed powstaniem w getcie warszawskim pracował w fabryce wyrobów metalowych przy ul. Bonifraterskiej 11/13, należącej do Ivara Holgera Mikkelsena. Ubfal opowiedział nie tylko o losach osób, które w kwietniu 1943 r. znajdowały się na terenie tej fabryki, lecz także o nieznanej dotychczas próbie ratowania warszawskich Żydów przez obywatela duńskiego. Mikkelsen, przedwojenny przedsiębiorca, ożeniony z Heleną z d. Zuckerwar, w czasie okupacji podejmował wysiłki na rzecz ocalenia swoich najbliższych, przyjaciół, a także Żydów zatrudnionych w przejętej przez niego fabryce – w tym rodziny Ubfalów.

Źródła archiwalne i wywiady / Archival Sources and Interviews

Archiwum Beit Lochamej ha-Getaot

Korespondencja pomiędzy Szarlotą Ubfal (Ajzensztajn, Goldstein) a Nechamą Even Nur i Wandą Domińską, sygn. 3869

Archiwum Narodowe w Krakowie

/33/0/5.6.5/SMKr 718, Akta m. Krakowa, Urząd Paszportowy

Archiwum Państwowe w Warszawie

Zg. 2461/49, Sąd Grodzki w Warszawie, Akta w sprawie karnej Marii Holik Zuckerwar o stwierdzenie zgonu Daniela Zuckerwara

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego

Zbiór relacji Żydów ocalałych z Zagłady, 301/143, Relacja Józefa Ubfala

USC Shoah Foundation – Visual History Archive

, Wywiad z Bronisławem Ubfalem

, Wywiad z Andrzejem Erikiem Mikkelsenem 53100, Wywiad z Janiną Swift

Publikacje, źródła internetowe / Publications/ netography

Gawinecka-Woźniak Magda, The visit of Fritz Henningsen in Warsaw in October 1939 as presented in the diplomat’s account, „Zapiski Historyczne” 2015, t. 80, z. 4.

„Gazeta Żydowska” 1941, nr 92.

Księga adresowa Przemysłu, Handlu i Finansów, Warszawa: Ministerstwo Przemysłu i Handlu, 1922.

Libionka Dariusz, Weinbaum Laurence, Bohaterowie, hochsztaplerzy, opowiadacze. Wokół Żydowskiego Związku Wojskowego, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2011.

„Nasz Przegląd Ilustrowany” 1934, R. 12, nr 43, dodatek do „Naszego Przeglądu” nr 302.

Nowa placówka dla 100 bezrobotnych, „Warszawianka” 1927, R. 4, nr 116.

„Warschauer Zeitung” 1942, R. 4, nr 248. www.facebook.com/256105441256965/posts/geschichtenderbefreiungwarschauer-

ghetto-kz-sandhofen-befreiung-in-dachau-die-le/1618709951663167/ https://zapispamieci.pl/celina-matusiak/

Altmetryki

Cytowania w Google Scholar - kliknij ikonę by sprawdzić

Statystyki

Haska, A. (2023). „Na tej fabryce nie pracują Żydzi”. Nieznana historia pomocy. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (19), 522-532. https://doi.org/10.32927/zzsim.1038

Udostępnij

                            Wyświetl Nr 19 (2023)

Nr 19 (2023)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2023-12-23

Dział: Materiały