Wyświetl Nr 17 (2021)

Nr 17 (2021)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2021-12-20

Dział: Studia

Co widać zaraz po wojnie? Zapomniane obrazy Zagłady z lat czterdziestych

Jan Borowicz

j.borowicz@uw.edu.pl

doktor, kulturoznawca i psycholog, pracownik Zakładu Filmu i Kultury Wizualnej i Zespołu Badań Pamięci o Zagładzie Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się teorią psychoanalityczną, badaniami Zagłady i polskiej pamięci. Członek rady naukowej Ośrodka Myśli Psychoanalitycznej Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Autor książek Nagość i mundur. Ciało w filmie Trzeciej Rzeszy (2015) i Pamięć perwersyjna. Pozycje polskiego świadka Zagłady (2020), współautor książki Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej (2017)

https://orcid.org/0000-0003-2847-2686

Uniwersytet Warszawski, Instytut Kultury Polskiej

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 17 (2021), strony: 202-228

Data publikacji: 2021-12-20

https://doi.org/10.32927/zzsim.876

Abstrakt

Artykuł dotyczy zapomnianych opowiadań, filmów i dramatów powstałych w pierwszych latach po wojnie (1945–1949), które przywołują niedawne doświadczenia Zagłady. Postawiona jest teza, że w tym krótkim okresie pojawiały się reprezentacje dotykające najtrudniejszych aspektów Zagłady i relacji między żydowskimi ofiarami a etnicznie polskimi świadkami. Ponowna artykulacja tych kwestii mogła nastąpić dopiero współcześnie. Dzieła podejmujące temat wrogości polskiego otoczenia wobec Żydów, przejmowania ich własności, a także współsprawstwa w Zagładzie zostały albo zapomniane, albo – jak w przypadku filmów – zatrzymano ich dystrybucję. Okres tużpowojenny pozwala ponownie przyjrzeć się polskiej świadomości wydarzeń wojennych i okupacyjnych, a także unaocznić, w jaki sposób rodząca się wtedy dominująca narracja o Zagładzie maskuje te rozpoznania.

Filipowicz Kornel, Krajobraz niewzruszony, Warszawa: Czytelnik, 1948.

Gross Jan Tomasz, Strach. Antysemityzm w Polsce tuż po wojnie. Historia moralnej zapaści, Kraków: Znak, 2008.

Gross Jan Tomasz, Upiorna dekada. Eseje o stereotypach na temat Żydów, Polaków, Niemców, komunistów i kolaboracji 1939–1948, Kraków: Austeria, 2007.

Hering Ludwik, Meta, „Kuźnica” 1945, nr 11; Meta, „Głos Ludu” 1945, nr 279.

Hering Ludwik, Ślady, „Kuźnica” 1946, nr 12.

Hurwic-Nowakowska Irena, Żydzi Polscy (1947–1950). Analiza więzi społecznej ludności żydowskiej, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 1996.

Keff Bożena, Strażnicy fatum, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2020.

Krzyżanowski Łukasz, Dom, którego nie było. Powroty ocalałych do powojennego miasta, Wołowiec: Czarne, 2018.

Lata czterdzieste. Początki polskiej narracji o Zagładzie, red. Maryla Hopfinger i Tomasz Żukowski, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2019.

Literatura polska wobec Zagłady (1939–1968), red. Sławomir Buryła, Dorota Krawczyńska i Jacek Leociak, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2016.

Niziołek Grzegorz, Polski teatr Zagłady, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej i Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2013.

Opowieść o niewinności. Kategoria świadka Zagłady w kulturze polskiej (1942–2015), red. Maryla Hopfinger, Tomasz Żukowski, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2018.

Przeciw antysemityzmowi, wybór, wstęp i oprac. Adam Michnik, t. 2, Kraków: Universitas, 2010.

Rudnicki Adolf, Szekspir, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Książka, 1948.

Rudnicki Adolf, Ucieczka z Jasnej Polany, Warszawa: Książka i Wiedza, 1949.

Sandauer Artur, Śmierć liberała, Warszawa: Książka i Wiedza, 1949.

Wóycicka Zofia, Przerwana żałoba. Polskie spory wokół pamięci nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady 1944–1950, Warszawa: Trio, 2009.

Wróbel Józef, Tematy żydowskie w prozie polskiej 1939–1987, Kraków: Universitas, 1991.

Wyka Kazimierz, Pogranicze powieści, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003.

Zahorska Stefania, Smocza 13. Dramat w trzech aktach, Rzym: Biblioteka „Orła Białego”, 1945.

Zaremba Marcin, Wielka trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków: Znak, Warszawa: ISP PAN, 2012.

Żukowski Tomasz, Pod presją. Co mówią o Zagładzie ci, którym odbieramy głos, Warszawa: Wielka Litera, 2021.

Żukowski Tomasz, Wielki retusz. Jak zapomnieliśmy, że Polacy zabijali Żydów, Warszawa: Wielka Litera, 2018.

Altmetryki

Cytowania w Google Scholar - kliknij ikonę by sprawdzić

Statystyki

Borowicz, J. (2021). Co widać zaraz po wojnie? Zapomniane obrazy Zagłady z lat czterdziestych. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (17), 202-228. https://doi.org/10.32927/zzsim.876

Udostępnij

                            Wyświetl Nr 17 (2021)

Nr 17 (2021)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2021-12-20

Dział: Studia