View No. 19 (2023)

No. 19 (2023)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Publication date:
2023-12-23

Section: Studies

Delivering justice. Investigations and court proceedings against officers of the occupation apparatus and Poles in German service from Kreis Miechow

Dariusz Libionka

dlibion@ifispan.edu.pl

historian, professor at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences, employee of the State Museum at Majdanek. Editor-in-chief of the annual "Holocaust. Studies and Materials." He has published, among others, Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Zarys problematyki (2017); co-author of the two-volume publication Dalej jest noc. The fate of Jews in selected districts of occupied Poland (2018). His recent scholarly work includes Maryla's Diary. Life and Death in the Warsaw Ghetto (2023).

https://orcid.org/0000-0003-0180-6463

Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 19 (2023), pages: 277-324

Publication date: 2023-12-23

https://doi.org/10.32927/zzsim.1035

Abstract

The article is a discussion and analysis of more than a dozen investigations and criminal proceedings conducted in the years 1945–1975 in Germany (East Germany and West Germany) and in the People’s Republic of Poland concerning the crimes committed by German Police and civil administration officers, gendarmes, border policemen and Poles in German service from the occupation area of Miechów county. The author discusses how the investigations were carried out: the collection and evaluation of the credibility and the cognitive value of the evidence, especially of survivor testimonies, defense strategies of the accused, the harshness of sentences handed down, and the contacts between the Central Office of the State Justice Administrations for the Investigation of National Socialist Crimes (Zentrale Stelle der Landesjustizverwaltungen) in Ludwigsburg and the German prosecutors and the Main Commission for the Investigation of Nazi Crimes in Poland and the District Commission in Cracow. The source base consists of documents from the Institute of National Remembrance branches in Cracow and Kielce, the Yad Vashem Archives, as well as several published verdicts.

Źródła archiwalne / Archival Sources

Archiwum Akt Nowych

/XI/26, Armia Krajowa, Wykazy, karty ewidencyjne Niemców 434/S10, Komisja rehabilitacyjno-kwalifikacyjna dla b. funkcjonariuszy PP

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie

BU, 1558/408, 1558/416

GK, 255/591, Akta w sprawie przeciwko Georgowi Grillenbergerowi

GK, 255/799, Akta w sprawie przeciwko Janowi Hansowi Unterbroschowi

GK, Komendant Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa dystryktu krakowskiego, 678/9, Teczka personalna Friedricha Beyerleina

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Kielcach

/451, Materiały dotyczące wachmistrza Rudolfa Becka 128/206–212, Akta sprawy karnej przeciwko Piotrowi Sałabunowi

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie

Akta OKŚZNP w Krakowie

Ds 1/69/Kr, Akta śledztwa w sprawie Friedricha Schmidta

Ds 1/72/Kr [S 7/13/72], Akta w sprawie przeciwko Karolowi Moserowi Ds 14/69/Kr, Śledztwo w sprawie Roberta Eiglera

Ds 24/68/Kr, Tymczasowy punkt zborny dla Żydów w Wolbromiu, pow. Olkusz, Baumgarten i inni, t. 1–6

Ds 26/68/Kr, Zabójstwa dokonywane na ludności polskiej i żydowskiej w latach 1942–1944 na terenie wsi Pilicy i innych pow. Olkusz (Władysław Olejak, Arndt), t. 1–4

Ds 26/69/Kr, Akta śledcze w sprawie żandarma Rudolfa Becka i innych, t. 1–8

S 19/04/Zn, Akta śledztwa w sprawie rozstrzelania w dniach 4 VI i 1 VII 1943 r. mieszkańców wsi Nasiechowice, Pojałowice i innych

S 32/11/Zn, Akta główne prokuratora w sprawie zbrodni nazistowskiej […] na terenie miejscowości Słomniki

Akta kontrolno-śledcze i sądowe

/6312, Teczka personalna informatora ps. „Zagrodziński” 07/1997, Teczka Aleksandra Stycznia, t. 1–2

/2366, Nieczuja Ostrowski Bolesław i inni, t. 1–18

/1697, Sprawa agenturalno-śledcza dotycząca Piotra Sałabuna

/1/8 i 075/1/19, Sprawa obiektowa o kryptonimie „RO-1” dotycząca działalności wywiadu i kontrwywiadu niemieckiego oraz osób współpracujących z wywiadem w czasie okupacji na terenie województwa krakowskiego [1949–1985] 1/1158, Dokumenty dotyczące Władysława Olejaka

/18, Akta w sprawie Richarda Wolfa 502/480, Akta w sprawie karnej Adolfa Muchy 502/759, Akta w sprawie Ottona Kappy 502/964, Akta w sprawie Jana [Jochena] Karla 502/1042, Akta w sprawie Genowefy Niebielskiej 502/1348, Akta w sprawie Walerego Kosołko 502/1599, Akta w sprawie Pawła Klucznioka

/1714–1717, Akta w sprawie Philipa Riedingera 502/2208–2209, Akta w sprawie Emila Henryka Picza

Archiwum Narodowe w Krakowie

Urząd Okręgu Kraków 1939–1945, 218/55, Akta osobowe dr. Friedricha Schmidta VII K 301/48, Akta w sprawie karnej Jana Kozy

, t. 1, Archiwum 106 Dywizji Piechoty AK „Tysiąca”

Archiwum Yad Vashem

M.9/545, Jewish Historical Documetation Center, Linz (Simon Wiesenthal Collection), Testimonies against first Lieutenant Eduard Baumgarten

M.21/192, War Criminals’ Section, Legal Department at the Central Committee of Liberated Jews, Munich, Eduard Baumgarten, Karl Raftel

M.21.1/596, War Criminals Section, Legal Department at the Central Committee of Liberated Jews, Munich, Theodor Vogt

M.21.1/726, War Criminals Section, Legal Department at the Central Committee of Liberated Jews, Munich, Noak, Kulfuss

Prasa konspiracyjna / underground Press

„Małopolska Agencja Prasowa”, 12 VIII 1943, nr 22/23

Źródła publikowane / Published Sources

DDR-Justiz und NS-Verbrechen, t. 14, red. Christiaan Frederik Rüter, Amsterdam: Amsterdam University Press, 2009.

Justiz und NS-Verbrechen: Sammlung deutscher Strafurteile wegen nationalsozialistischer Tötungsverbrechen 1945–2012, t. 39: Die vom 05.06.1973 bis zum 26.07.1974 ergangenen Strafurteile, Lfd. Nr. 795–813, red. Christiaan Frederik Rüter, Amsterdam–München: Amsterdam University Press i F.G. Saur Verlag, 2008.

Literatura przedmiotu / Content related Literature

Borodziej Włodzimierz, Terror i polityka. Policja niemiecka a polski ruch oporu w GG 1939–1944, Warszawa: Pax, 1985.

Browning Christoper R., Pamięć przetrwania. Nazistowski obóz pracy oczami więźniów, tłum. Hanna Pustuła-Lewicka, Wołowiec: Czarne, 2012.

Chlipała Michał, Konspiratorzy w Policji Polskiej i Polskiej Policji Kryminalnej w Krakowie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2020, t. 147, z. 3.

Friedla Katharina, Mit obrachunku z przeszłością. Ściganie zbrodni nazistowskich i wojennych w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec i Niemieckiej Republice Federalnej,

„Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2016, nr 12.

Gąsiorowski Teodor, Musiał Filip, Sprawa pokazowego procesu 106 DP AK w dokumentach UB, „Zeszyty Historyczne WiN-u” 2004, nr 22.

Golik Dawid, Prowokacja w walce z „bandami”. Wybrane przykłady niemieckich akcji prowokacyjnych z terenu dystryktu krakowskiego GG, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2017, t. 144, z. 4.

Golik Dawid, Razem przeciw bolszewikom. Niemieckie próby nawiązania współpracy z Armia Krajową w drugiej połowie 1944 roku na przykładzie Inspektoratu AK Miechów, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2022, t. 149, z. 2.

Jakóbiec Jan, Na drodze stromej i śliskiej. Autobiografia socjologiczna, red., wstęp, przypisy Grzegorz Ostasz, Kraków: „Barbara” HUP, 2005.

Kania Marcin, Policja Państwowa w powiecie zawierciańskim. Struktury, działalność, wojenne i powojenne losy funkcjonariuszy, Katowice–Warszawa: IPN, 2019.

Kobierska-Motas Elżbieta, Ekstradycja przestępców wojennych do Polski z czterech stref okupacyjnych Niemiec 1946–1950, t. 1–2, Warszawa: Główna Komisja Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Instytut Pamięci Narodowej, 1991– 1992.

Königsberg Wojciech, AK 75. Brawurowe akcje Armii Krajowej, Kraków: Znak, 2017. Libionka Dariusz, Powiat miechowski [w:] Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powia-

tach okupowanej Polski, t. 2, red. Barbara Engelking, Jan Grabowski, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2018.

Lubecka Joanna, Niemiecki zbrodniarz przed polskim sądem. Krakowskie procesy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Kraków: IPN i Ośrodek Myśli Politycznej, 2021.

Mallmann Klaus Michael, „Człowieku, dziś świętuję tysięczny strzał w potylicę”. Policja Bezpieczeństwa a Shoah w Galicji Zachodniej [w:] Akcja Reinhardt. Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie, red. Dariusz Libionka, Warszawa: IPN, 2004.

Musial Bogdan, Deutsche Zivilwerwaltung und Judenverfolgung im Generalgouvernement.

Eine Fallstudie zum Distrikt Lublin 1939–1944, Wiesbaden 1999.

Nieczuja-Ostrowski Bolesław Michał, Inspektorat AK „Maria” w walce. Z dziejów Inspektoratu Rejonowego „Miś”, „Michał”, „Maria” ZWZ-AK ziemi miechowskiej, olkuskiej i pińczowskiej, t. 1, Warszawa: Pax i Bellona, 1995.

Roth Markus, Herrenmenschen. Die deutschen Kreishauptleute im besetzten Polen – Karrierewege, Herrschaftspraxis und Nachgeschichte, Göttingen: Wallstein Verlag, 2009. Rückerl Adalbert, Ściganie karne zbrodni hitlerowskich 1945–1978, tłum. Włodzimierz Hanczakowski, Warszawa: Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Pol-

sce, 1980.

Withoft Bernd, „Die Todesurteile der Waldheimer Prozesse“, dysertacja obroniona na Uniwersytecie Wiedeńskim, 2008, https://fedora.phaidra.univie.ac.at/fedora/ get/o:364098/bdef:Content/get.

License

Copyright (c) 2023 Zagłada Żydów. Studia i Materiały

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0

Altmetrics

Google Scholar citations - click icon to view

Statistics

Libionka, D. (2023). Delivering justice. Investigations and court proceedings against officers of the occupation apparatus and Poles in German service from Kreis Miechow. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (19), 277-324. https://doi.org/10.32927/zzsim.1035

Share it

                            View No. 19 (2023)

No. 19 (2023)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2023-12-23

Dział: Studies